🌍 Thực trạng đáng báo động
Nigeria – quốc gia đông dân nhất châu Phi – đang đối mặt với một cuộc khủng hoảng môi trường nghiêm trọng: ô nhiễm rác thải nhựa. Theo báo cáo tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF), Nigeria thải ra gần 13 triệu tấn nhựa mỗi năm, chủ yếu ở các đô thị lớn như Lagos. Trung bình, một người dân đô thị Nigeria thải ra khoảng 87 kg rác nhựa/năm.
Ngoài lượng rác thải khổng lồ, Nigeria còn đối mặt với tỷ lệ tái chế thấp dưới 12%, theo báo cáo của tổ chức Plastic Machines năm 2025. Hơn 80% rác nhựa không được xử lý đúng cách, bị đổ ra biển, sông hồ hoặc đốt ngoài trời, gây ô nhiễm không khí và ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng. Các nghiên cứu gần đây phát hiện vi nhựa trong cá và côn trùng tại miền Nam Nigeria, cho thấy mức độ xâm nhập của nhựa vào chuỗi thực phẩm.
📊 Một nghiên cứu khác từ USAID cho thấy Nigeria là một trong những quốc gia gây ô nhiễm nhựa hàng đầu thế giới, với hơn 2,5 triệu tấn rác thải nhựa mỗi năm, trong đó 70% đổ ra biển và các bãi rác.
🌧️ Sau mỗi cơn mưa, rác lại tràn ra phố
Tình trạng ngập rác sau mưa tại Lagos không chỉ gây mất mỹ quan mà còn làm tắc nghẽn hệ thống thoát nước, dẫn đến lũ lụt và dịch bệnh. Mặc dù thành phố đã triển khai chiến dịch “Zero Plastic Lagos”, nhưng thiếu thùng rác công cộng và chương trình giáo dục môi trường khiến hiệu quả chưa rõ rệt. Nhiều người dân vẫn chưa nhận thức được tác hại của việc xả rác bừa bãi.
🚫 Lệnh cấm nhựa dùng một lần – Giải pháp hay thách thức?
Từ tháng 1 năm 2025, Nigeria chính thức áp dụng lệnh cấm sử dụng đồ nhựa dùng một lần trên toàn quốc, bao gồm ống hút, chai nhựa, túi nilon và hộp xốp.
Đây là bước đi mạnh mẽ nhằm đối phó với tình trạng ô nhiễm nhựa ngày càng nghiêm trọng, đặc biệt tại các đô thị lớn như Lagos – nơi thải ra tới 60 triệu túi nước mỗi ngày. Tuy nhiên, việc triển khai lệnh cấm đang gặp nhiều thách thức với những nguyên do chủ yếu như thói quen tiêu dùng khó thay đổi, khủng hoảng chi phí sinh hoạt, thiếu nhận thức và truyền thông, hạ tầng thay thế chưa sẵn sàng
Dù vậy, các chuyên gia cho rằng nếu Nigeria đầu tư đúng hướng – từ giáo dục cộng đồng đến hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi – thì lệnh cấm này có thể trở thành bước ngoặt trong cuộc chiến chống ô nhiễm nhựa.
♻️ Sáng kiến nhân văn: Đổi rác lấy học phí
Một điểm sáng giữa bức tranh u ám là chương trình RecyclePay – cho phép phụ huynh đóng học phí bằng chai nhựa tái chế. Tính đến năm 2025, chương trình đã giúp hơn 2.600 trẻ em được đến trường, thu gom hơn 78.000 kg rác nhựa từ môi trường. Mục tiêu đến năm 2030 là hỗ trợ 10.000 trẻ em nghèo tiếp cận giáo dục.
🌱 Hướng đi nào cho tương lai?
Tại Hội nghị COP29, Nigeria cam kết giảm 30% lượng rác thải nhựa ra biển vào năm 2030. Đồng thời, quốc gia này đang thúc đẩy các giải pháp như:
-
Tăng cường đầu tư vào công nghệ tái chế
-
Giáo dục môi trường từ cấp tiểu học
-
Hợp tác với các tổ chức quốc tế để huy động tài chính
Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo rằng nếu không có hạ tầng xử lý rác hiện đại và chính sách hỗ trợ doanh nghiệp tái chế, cam kết này sẽ khó thành hiện thực.
✨ Nigeria đang đứng trước ngã rẽ: tiếp tục để rác nhựa “nuốt chửng” các đô thị, hay chuyển mình mạnh mẽ với các chính sách môi trường bền vững. Việc nâng cao nhận thức cộng đồng, đầu tư vào hệ thống tái chế và nhân rộng các mô hình như RecyclePay có thể là chìa khóa để quốc gia này thoát khỏi “biển nhựa”.