🌍 Sự chuyển dịch toàn cầu về bao bì
Trong bối cảnh khủng hoảng môi trường toàn cầu, bao bì không còn là yếu tố phụ trợ mà trở thành mặt trận chính trong cuộc chiến chống rác thải nhựa. Người tiêu dùng ngày càng có nhận thức cao về tác động của bao bì đến môi trường, đặc biệt tại các thị trường phát triển như EU, Mỹ, Nhật Bản. Bao bì giấy – với khả năng phân hủy, tái chế và ít phát thải CO₂ – đang dần thay thế bao bì nhựa truyền thống.
📊 Số liệu khảo sát người tiêu dùng quốc tế
Theo khảo sát của McKinsey năm 2025, có tới 76% người tiêu dùng tại Mỹ và EU cho biết họ ưu tiên lựa chọn sản phẩm có bao bì thân thiện với môi trường, đặc biệt là loại có thể tái chế hoặc phân hủy sinh học.
Tại châu Âu, người tiêu dùng thể hiện mức độ quan tâm cao nhất đến tính bền vững của bao bì. 42% người được khảo sát đánh giá yếu tố môi trường là “rất quan trọng” khi ra quyết định mua hàng. Họ đặc biệt ưu tiên các vật liệu có tính tuần hoàn như giấy, thủy tinh và kim loại, trong đó giấy được xem là một trong những vật liệu bền vững nhất nhờ khả năng tái chế cao và dễ phân hủy.
Ở Hoa Kỳ, mặc dù yếu tố giá cả và tiện lợi vẫn chiếm ưu thế, 77% người tiêu dùng vẫn đánh giá tính tái chế là đặc điểm quan trọng nhất của bao bì bền vững5. Tuy nhiên, chỉ 33% người Mỹ cho rằng yếu tố môi trường là “rất quan trọng”, phản ánh sự ảnh hưởng của lạm phát và chi phí sinh hoạt đến hành vi tiêu dùng.
Tại châu Á, đặc biệt là Nhật Bản và Hàn Quốc, tỷ lệ tái chế bao bì giấy và PET đạt trên 85%, cho thấy hệ thống hạ tầng tái chế đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành nhận thức của người tiêu dùng. Tuy nhiên, tại các thị trường mới nổi, người tiêu dùng vẫn ưu tiên tính tiện lợi và giá cả hơn là yếu tố môi trường.
📜 Quy định quốc tế thúc đẩy bao bì xanh
🧭Liên minh châu Âu đã ban hành Quy định 2025/40 về bao bì và chất thải bao bì, có hiệu lực từ ngày 11/02/2025, nhằm thúc đẩy nền kinh tế tuần hoàn. Theo quy định này, tất cả bao bì trên thị trường EU phải có khả năng tái sử dụng hoặc tái chế vào năm 2030, đồng thời đặt mục tiêu giảm 15% lượng rác thải bao bì trên đầu người vào năm 2040. Quy định cũng cấm sử dụng một số định dạng bao bì nhựa dùng một lần, như hộp đựng thực phẩm mang đi và túi sandwich. Ngoài ra, các doanh nghiệp phải thực hiện đánh giá khả năng tái chế và công bố tỷ lệ vật liệu tái chế trong bao bì. Đây là bước đi mạnh mẽ của EU nhằm giảm phát thải carbon và thúc đẩy thiết kế bao bì bền vững.
🍁 Canada đang triển khai Clean Economy Investment Tax Credits (ITCs) – hệ thống tín dụng thuế đầu tư cho các doanh nghiệp sản xuất bao bì xanh. Chính phủ khuyến khích sử dụng vật liệu sinh học, tái chế và bao bì phân hủy sinh học thông qua ưu đãi thuế lên đến 30% cho thiết bị sản xuất công nghệ sạch. Ngoài ra, các quy định mới yêu cầu bao bì nhựa phải ghi rõ tỷ lệ vật liệu tái chế và tuân thủ quy định ghi nhãn môi trường. Những doanh nghiệp không đáp ứng tiêu chuẩn sẽ bị đánh thuế cao hơn. Chính sách này không chỉ thúc đẩy đổi mới mà còn giúp Canada đạt mục tiêu net-zero vào năm 2050.
🗾 Nhật Bản đã ban hành chính sách yêu cầu các doanh nghiệp ghi rõ thành phần bao bì và khả năng tái chế trên nhãn sản phẩm từ năm 2022. Bao bì nhựa phải có mã phân loại rõ ràng để hỗ trợ hệ thống xử lý tái chế. Chính phủ cũng khuyến khích sử dụng bao bì giấy và vật liệu sinh học, đặc biệt trong ngành thực phẩm và bán lẻ. Ngoài ra, Nhật Bản áp dụng hệ thống Extended Producer Responsibility (EPR), buộc nhà sản xuất chịu trách nhiệm về vòng đời bao bì, từ thiết kế đến xử lý sau sử dụng. Chính sách này giúp Nhật duy trì tỷ lệ tái chế bao bì nhựa cao nhất châu Á.
✨ Việt Nam đang từng bước nâng cao tiêu chuẩn bao bì xuất khẩu để đáp ứng yêu cầu quốc tế. Theo hướng dẫn của Bộ Công Thương và các tổ chức như STAMEQ, bao bì xuất khẩu phải đạt chuẩn ISO 14000, ISPM 15 (đối với bao bì gỗ), và ghi nhãn rõ ràng về thành phần, nguồn gốc, khả năng tái chế. Các doanh nghiệp xuất khẩu sang EU, Nhật, Canada phải sử dụng bao bì có chứng nhận FSC, ISO hoặc HACCP. Báo cáo từ IPO Logistics cho thấy bao bì phải chịu được rung lắc, độ ẩm, và va đập trong quá trình vận chuyển quốc tế. Việc tuân thủ các quy định này không chỉ giúp hàng hóa Việt Nam vượt qua kiểm tra hải quan mà còn nâng cao hình ảnh thương hiệu trên thị trường toàn cầu.
🏢 Các thương hiệu lớn chuyển sang bao bì giấy
🛍️ Zara (Inditex): Túi giấy trở thành biểu tượng thời trang xanh Tập đoàn Inditex – chủ sở hữu thương hiệu Zara – đã tham gia sáng kiến Pack4Good nhằm loại bỏ giấy từ rừng cổ thụ. Zara sử dụng túi giấy tái chế và vật liệu thế hệ mới, tạo nên hình ảnh thời trang thân thiện với môi trường. Túi giấy Zara không chỉ là bao bì mà còn là tuyên ngôn về lối sống bền vững.
🍫 Nestlé: Bao bì giấy cho thanh protein và cacao Nesquik Nestlé đã sử dụng bao bì giấy tráng phủ dung môi cho các sản phẩm như thanh protein Yes! và cacao Nesquik. Ngoài ra, Nestlé MILO cũng chuyển sang ống hút giấy, giúp giảm gần 700 tấn rác thải nhựa mỗi năm.
🧼 Unilever: Chai giấy đầu tiên trên thế giới Unilever đã ra mắt chai bột giặt làm từ giấy đầu tiên trên thế giới, đánh dấu bước ngoặt trong ngành hàng tiêu dùng nhanh. Tại Việt Nam, Unilever cam kết 100% bao bì sản phẩm có thể tái chế và áp dụng công nghệ sản xuất bao bì tái sinh.
📌 Tổng kết
Xu hướng chuyển đổi từ bao bì nhựa sang bao bì giấy đang trở thành một phong trào toàn cầu mạnh mẽ, không chỉ xuất phát từ áp lực môi trường mà còn từ chính nhu cầu thực tế của người tiêu dùng. Các khảo sát gần đây cho thấy phần lớn khách hàng ưu tiên lựa chọn sản phẩm thân thiện với môi trường — trong đó có tới 68% mong muốn thương hiệu sử dụng bao bì xanh. Đồng thời, các quy định quốc tế như Chỉ thị Bao bì và Chất thải bao bì của EU hay các cam kết khí hậu toàn cầu cũng đang thúc đẩy doanh nghiệp tái định hình chuỗi cung ứng. Các thương hiệu hàng đầu như Nestlé, Unilever hay Zara đã và đang hành động mạnh mẽ. Sự chuyển dịch này mở ra thời điểm lý tưởng để “xanh hóa” thương hiệu và tạo lợi thế cạnh tranh dài hạn trong mắt người tiêu dùng hiện đại.